Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει τον τελευταίο καιρό η συζήτηση γύρω από ελλείψεις σε φάρμακα στην αγορά, με φαρμακευτικούς συλλόγους να κρούουν διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου θέτοντας ζήτημα δημόσιας υγείας.

Τί πυροδοτεί το πρόβλημα και ποιες είναι οι πιθανές λύσεις

Σε αυτά τα ερωτήματα απαντούν στην Α της Κυριακής επιστήμονες και φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο του φαρμάκου και μας εξηγούν πώς λειτουργεί η φαρμακευτική αλυσίδα.

ΠΦΣ: Τρεις άξονες πηγές του προβλήματος

Σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς, το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι εταιρείες παράγουν μειωμένες ποσότητες προϊόντων, τα οποία διαθέτουν κατά προτεραιότητα και κατά κύριο λόγο σε άλλες χώρες, στις οποίες τα σκευάσματά τους διατηρούν υψηλότερες τιμές. Επιπλέον, όπως τονίζει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ), υπάρχει μια κατηγορία φαρμάκων με αξία μικρότερη των 5 ευρώ, που είτε θεωρείται ότι δεν αξίζει να διατεθούν στην αγορά από πλευράς παραγόμενου κέρδους είτε αντικαθίστανται από άλλα, ακριβότερα. Παράλληλα οι εταιρείες προμηθεύουν τις φαρμακαποθήκες σε μικρότερες ποσότητες από τις αναγκαίες και οι τελευταίες με τη σειρά τους προμηθεύουν τα φαρμακεία σε ακόμη μικρότερες ποσότητες λόγω των παράλληλων εξαγωγών.

Αντιπρόεδρος ΕΟΦ: Τι είναι οι παράλληλες εξαγωγές

Στα προβλήματα που δημιουργούν οι παράλληλες εξαγωγές στάθηκε ιδιαίτερα και ο αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ Τάκης Γεωργακόπουλος τονίζοντας την ανάγκη αυτό το φαινόμενο να αποτραπεί, ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια της ελληνικής αγοράς. Τι είναι όμως οι περιβόητες παράλληλες εξαγωγές;

Την απάντηση δίνει ο πλέον αρμόδιος φορέας, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και συγκεκριμένα ο αντιπρόεδρος του Οργανισμού Ηλίας Γιαννόγλου: Είναι ένα καθεστώς που υφίσταται βάση της κοινοτικής νομοθεσίας, που αφορά την ελεύθερη διακίνηση όλων των προϊόντων και των υπηρεσιών. Όμως το φάρμακο , τονίζει, είναι κοινωνικό αγαθό και έχει να κάνει με τη θεραπεία παθήσεων. Ως προϊόν, δηλαδή, απευθύνεται σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων που είναι οι ασθενείς. Γι΄αυτόν τον λόγο, προκειμένου να επιτρέπεται η εξαγωγή φαρμάκων, πρέπει να πληρούνται προϋποθέσεις, δηλαδή να καλύπτεται η εσωτερική αγορά .

Όσον αφορά τον λόγο για τον οποίο τα φάρμακα εξάγονται από τις φαρμακαποθήκες, ο κ. Γιαννόγλου εξηγεί ότι αυτό συμβαίνει επειδή μερικά σκευάσματα πωλούνται πιο φθηνά στην Ελλάδα από ό,τι στην Ευρώπη, συνεπώς η πώληση στο εξωτερικό αποφέρει μεγαλύτερο κέρδος από ό,τι η εγχώρια διάθεσή τους .

Δύσκολος ο εντοπισμός της εγχώριας επάρκειας

Η διαπίστωση της εγχώριας επάρκειας στην κάλυψη του πληθυσμού είναι δύσκολη, αλλά, όταν τα στοιχεία είναι επαρκή, ο ΕΟΦ προχωράει σε απαγόρευση εξαγωγών. Αυτό γίνεται για ένα διάστημα όταν ομαλοποιηθεί η αγορά, αίρεται η απαγόρευση, δεν μπορεί να επεκτείνεται στο διηνεκές . Αυτή η απαγόρευση πρέπει να είναι καλώς τεκμηριωμένη, διαφορετικά προσφεύγουν δικαστικά όχι μόνο οι εγχώριοι, αλλά και οι ξένοι φαρμακέμποροι. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΟΦ κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, παρ’ όλες τις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, για να παρακολουθούν όλες αυτές τις διαδικασίες και να προστατεύσουν το δημόσιο συμφέρον καταλήγει ο αντιπρόεδρος του ΕΟΦ.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό και το κέρδος μονοπωλεί το ενδιαφέρον

Όπως έχει πολλάκις επισημανθεί από τον ΕΟΦ, προβλήματα παραγωγής και διάθεσης εντοπίζονται σε ολόκληρη την Ευρώπη, με χαρακτηριστική την περίπτωση των παιδικών εμβολίων. Ταυτόχρονα, παλαιά φάρμακα έχουν αποσυρθεί και η χώρα αναγκάζεται να τα αγοράζει από το εξωτερικό μέσω του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) τη στιγμή που ούτως ή άλλως υπάρχουν σε πολύ μικρές ποσότητες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, επειδή δεν έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και… κίνητρο, δηλαδή κέρδος.

Πηγές του ρεπορτάζ σημειώνουν ότι σε αυτό το σημείο η χώρα θα πρέπει να αποκτήσει τέτοιον πολιτικό προσανατολισμό ώστε να αποφασιστεί ότι αυτά τα φάρμακα θα παράγονται εντός Ελλάδας.

Παράλληλα, σύμφωνα με άλλες πηγές, που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, εκτός από τις πραγματικές ελλείψεις, υπάρχουν και οι εικονικές. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει μεγάλη ρευστότητα στις πληρωμές των παροχών, αυτοί καθυστερούν να διαθέσουν το προϊόν και λίγο πολύ φθάνουν στο σημείο να θέτουν εκβιαστικά διλήμματα του τύπου ‘πλήρωσέ με για να στο φέρω .

Περί ελλείψεων ο λόγος

Όλοι συγκλίνουν στο υπάρχουν ελλείψεις. Ωστόσο, αποκλίσεις υπάρχουν σχετικά το εύρος τους.

Πριν από λίγες ημέρες ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος δημοσίευσε μια λίστα με 37 φάρμακα και εμβόλια που εμφανίζουν έλλειψη στην ελληνική αγορά, ενώ οι κατάλογοι που έχουν δημοσιευθεί συνολικά ξεπερνούν τα 100 προϊόντα. Αυτό που δεν αποσαφηνίζεται από τους φαρμακοποιούς είναι εκείνο που θίγει ο αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, σημειώνοντας ότι είναι γνωστό πως υπάρχει πλήθος σκευασμάτων για κάθε δραστική ουσία, για τις περισσότερες από αυτές, γεγονός που δείχνει πως είναι αρκετά δύσκολο να υπάρξει πραγματικά παντελής έλλειψη φαρμακευτικών σκευασμάτων .

Πηγές τονίζουν ότι οι πραγματικές ελλείψεις αφορούν κυρίως τις σπάνιες παθήσεις και πως το κράτος οφείλει να καλύψει αυτές τις ανάγκες μέσω του ΙΦΕΤ

Μ. Ολλανδέζος: Η ελληνική βιομηχανία μπορεί να καλύψει το 70% της Πρωτοβάθμιας

Σχολιάζοντας το θέμα, ο διευθυντής επιστημονικών θεμάτων της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) Μάρκος Ολλανδέζος σημειώνει ότι καταρχήν το θέμα των ελλείψεων δεν αφορά φάρμακα που παράγονται στην Ελλάδα. Έχουμε τη δυνατότητα να καλύψουμε το 70% όλης της αγοράς σε φάρμακα πρωτοβάθμιας φροντίδας και το 50% στα νοσοκομειακά φάρμακα . Το θέμα των ελλείψεων έχει να κάνει με τις πολύ χαμηλές τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα, το οποίο στην ουσία δίνει το κίνητρο για παράλληλες εξαγωγές τονίζει και εξηγεί: Το φάρμακο έρχεται στην Ελλάδα και φεύγει κατευθείαν σε άλλες χώρες σε υψηλότερη τιμή. Ο ΕΟΦ κάνει μια αξιέπαινη προσπάθεια να καταγράψει τις ελλείψεις απαγορεύοντας τις παράλληλες εξαγωγές .

Στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεν υπάρχουν ελλείψεις

Ο κ. Ολλανδέζος σημειώνει ότι τα φάρμακα της ελληνικής βιομηχανίας δεν θα έχουν ποτέ ελλείψεις, επειδή τα παράγουμε εδώ. Ο μόνος ορατός κίνδυνος είναι η επικείμενη ανατιμολόγηση, καθώς υπάρχουν πάρα πολλά παλιά φάρμακα, ήδη φθηνά, τα οποία θα πάρουν τόσο χαμηλές τιμές ώστε δεν θα καλύπτεται το κόστος παραγωγής τους . Ωστόσο τονίζει ότι τα φάρμακα της ελληνικής βιομηχανίας δεν προτιμώνται επειδή είναι κατά βάση γενόσημα και σε όλη τη φαρμακευτική αλυσίδα, διανομή, αποθηκάριος, φαρμακοποιός, έχουν κίνητρο να χορηγούν μια ακριβότερη θεραπεία αντί για φθηνότερη σημειώνει το μέλος της ΠΕΦ και συμπληρώνει: Το να αγοράζουμε όμως ακριβότερα φάρμακα προσθέτει βάρος στον καταναλωτή, που καλείται να πληρώνει μεγαλύτερες συμμετοχές, ενώ παράλληλα αυξάνεται και η φαρμακευτική δαπάνη.

ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 26/03/2016