Στα 2,4 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε mv τελευταία πενταετία η εισφορά της φαρμακοβιομηχανίας στη δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, μέσω των επιστροφών με τη μορφή rebate και clawback. Συμφωνά με τα συγκεντρωτικά στοιχεία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Εταιρειών Ελλάδος (ΣΦΕΕ), τα οποία δημοσιεύονται στη μελέτη Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2015 2016 του IOBE, συνολικά οι φαρμακευτικές εταιρείες πρόσφεραν εκπτώσεις (rebate) της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ το διάστημα 2012- 2016 και αντίστοιχο ποσό ως clawback (επιστροφή λόγω υπέρβασης του προϋπολογισμού για φάρμακα). θα πρέπει να σημειωθεί ότι ειδικότερα για το 2016, το clawback με βάση τις αρχικές εκτιμήσεις είχε προσδιοριστεί στα 432 εκατ. ευρώ, όμως όταν ολοκληρώθηκε από τον ΕΟΠΥΥ η διαδικασία προσδιορισμού, αυτό τελικά ήταν κατά 20 εκατ. ευρώ υψηλότερα. Η αγορά βάσει των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων της IMS, τα οποία περιέχονται στη μελέτη του IOBE, η διείσδυση σε όγκο των προστατευμένων φάρμακων (on patent) ανήλθε στο 10,5% το 2016, ποσοστό υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρώπης (6,8%), το οποίο συνδέεται με τη σημαντικά χαμηλότερη τιμή τους έναντι του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου (0,87 ευρώ ανά μονάδα έναντι 1.84 ευρώ). Το μερίδιο αγοράς των μη προστατευμένων φαρμακευτικών προϊόντων σε όγκο ανέρχεται συνολικά στο 65,9% (off patent και generics 33,5% και 32,4% αντιστοίχως) παρουσιάζοντας ανοδική τάση σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Αξίζει να σημειωθεί πως η διείσδυση των γενοσήμων έχει αυξηθεί κατά 3,7 ποσοστιαίες μονάδες από το 2014.
Επίσης, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ), το μέγεθος της αγοράς των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) διαμορφώθηκε το 2015 σε 172,2 εκατ. ευρώ, επίπεδο υψηλότερο από αυτά των προηγούμενων ετών. Όπως τονίζεται στη μελέτη, για να έχουμε μια πιο ολιστική εικόνα της αγοράς θα πρέπει να εξετάσουμε και τα αντίστοιχα μερίδια αγοράς των φαρμακευτικών προϊόντων βάσει του καθεστώτος προστασίας και σε αξία. Με άλλα λόγια ποια είναι η επιβάρυνση στη δαπάνη από τους αντίστοιχους όγκους που προαναφέραμε.
“Ετσι, στην Ελλάδα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα με χονδρική τιμή έως 20 ευρώ καταλαμβάνουν το μεγαλύτερα κομμάτι της αγοράς με 63,2%, ενώ μόλις το 4,3% έχει τιμή μεγαλύτερη των 100 ευρώ, ακολουθώντας αντίστοιχη διάρθρωση με την Πορτογαλία (57,7% και 1,8% αντιστοίχως) και την Ιταλία (78,3% και 1,2% αντιστοίχως). Ειδικότερα τα φάρμακα με χονδρική τιμή από 5 ευρώ έως 9,99 ευρώ αποτελούν το 25,4% των πωλήσεων σε αξία, ακολουθούμενα από τα φάρμακα με χονδρική τιμή κάτω των 5 ευρώ (15,4%).
Νέα μέτρα
Το θέμα του clawback αποτελεί έναν μεγάλο βραχνά για τις φαρμακευτικές εταιρείες, παράλληλα όμως και ένα μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση η οποία έχει δεσμευτεί μέσω του μνημονίου για μείωσή του, το 2017 κατά 30% σε σχέση με το 2016. Το συνολικό clawback, δηλαδή αν συνυπολογιστεί και αυτό που αφορά τα νοσοκομειακά φάρμακα, ήταν πέρυσι της τάξης των 700 εκατ. ευρώ και με βάση τη δέσμευση της κυβέρνησης φέτος θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 210 εκατ. ευρώ. Μία πρώτη προσπάθεια που γίνεται είναι η εφαρμογή ενός ενιαίου rebate, το οποίο επί της ουσίας μετατρέπει την επιβάρυνση των φαρμακευτικών συνολικά από clawback σε υποχρεωτική έκπτωση ώστε να μην υπάρχει ανάλογη υπέρβαση του προϋπολογισμού. Από κει και πέρα όμως, το μέτρο αυτό από μόνο του δεν είναι ικανό να περιορίσει την υπέρβαση, καθώς νέα ακριβότερα φάρμακα έχουν εισέλθει στο σύστημα υγείας με αποτέλεσμα να εκτινάσσεται εκ νέου η δαπάνη.
Ο ΣΦΕΕ, με βάση και το τελευταίο ψήφισμα της γενικής συνέλευσης, τονίζει ότι n κυβέρνηση αντί δομικών μεταρρυθμίσεων προτείνει νέα μέτρα για τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης που οδηγούν σε αδυναμία εισαγωγής νέων φαρμάκων. Συγκεκριμένα τα προτεινόμενα νέα μέτρα αφορούν σε:
1. Νέα κριτήρια που καθιστούν απαγορευτική την ένταξη των νέων προϊόντων στη θετική λίστα
2. 25% έκπτωση ως τέλος εισόδου στη λίστα, επιπλέον των ήδη υφιστάμενων rebate και clawback
3. Σημαντική αύξηση των ήδη υπαρχουσών εκπτώσεων (rebate), με ποσό αντίστοιχο του ποσού που προκύπτει από τη μνημονιακή υποχρέωση της μείωσης του clawback (υποχρεωτική επιστροφή) κατά 30%, δηλαδή με υποκατάσταση μέρους του clawback με rebate
4. Κλειστοί προϋπολογισμοί ανά θεραπευτική κατηγορία χωρίς τις απαραίτητες υποδομές.
Από την πλευρά του ο σύνδεσμος προτείνει στην κυβέρνηση να προβεί σε εξορθολογισμό του συστήματος μέσω δομικών μεταρρυθμίσεων, όπως:
1. Αξιολόγηση νέων φαρμάκων μέσω ενός οργανισμού αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας όπως έχει εξαγγελθεί και είναι μνημονιακή προϋπόθεση για το 2017.
2. Καθολική και υποχρεωτική εφαρμογή και χρήση των θεραπευτικών Πρωτοκόλλων Συνταγογράφησης και εφαρμογή Μητρώων Ασθενών (Registries).
3. Λειτουργία Επιτροπής Διαπραγμάτευσης και διαμόρφωση συμφωνιών όγκου τιμής.
4. Αξιοποίηση όλων των δεδομένων που προκύπτουν από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
5. Προοπτική εύρεσης και αξιοποίησης νέων τεχνολογιών (Horizon scanning).
Η διείσδυση σε όγκο των προστατευμένων φάρμακων (οη patent) ανήλθε στο 10,5% το 2016,ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρώπης (6,8%), το οποίο συνδέεται με τη σημαντικά χαμηλότερη τιμή τους έναντι του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου (0,87 ευρώ ανά μονάδα έναντι 1.84 ευρώ).

Ένας ακόμη φόβος των επιχειρήσεων είναι και η επικείμενη νέα ανατιμολόγηση των φαρμακευτικών σκευασμάτων, διαδικασία η οποία έχει ήδη ξεκινήσει από τον ΕΟΦ. Την προηγουμένη εβδομάδα, μάλιστα, υπήρξε συνάντηση ανάμεσα στη διοίκηση του οργανισμού και των εκπροσώπων των φαρμακευτικών εταιρειών σχετικά με την επικείμενη ανατιμολόγηση καθώς και για την τιμολόγηση των νέων προϊόντων.
Ο ΕΟΦ ενημέρωσε για τα εξής:
1. Ο ΕΟΦ έχει προωθήσει στο υπουργείο και εξαρτάται από εκεί το πότε θα συγκληθεί η επιτροπή τιμών και πότε θα γίνει n επίσημη ανάρτηση του δελτίου για τα νέα προϊόντα.
2. Δεν έγινε σαφές αν θα εκδοθεί νέα Υπουργική Απόφαση για την ανατιμολόγηση, γεγονός το οποίο μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκή σχετικό με την εναρμόνιση των ημερομηνιών εφαρμογής της προστασίας σε off patent και γενόσημα.
3. θεωρείται βέβαιο πως, καμία τιμή off patent προϊόντος δεν θα βρεθεί χαμηλότερα από την τιμή αντίστοιχου γενοσήμου.
4. Στα ΜΗΣΥΦΑ γίνεται προσπάθεια να εφαρμοστεί η απελευθέρωση τιμών, αλλά υπάρχει και η πρόθεση να υπάρξει κάποιο παρατηρητήριο τιμών ώστε να μη γίνονται ανεξέλεγκτες αυξήσεις.
5. Ανακοινώθηκε η πρόθεση γιο συχνότερες τιμολογήσεις νέων προϊόντων η πρόθεση είναι να τηρηθεί π περίοδος των 90 ημερών.

ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ 27/03/2017